2023 yılı itibarıyla, dünya çapında 46 ülkede karbon vergisi uygulanmaktadır. Bu ülkeler, küresel sera gazı emisyonlarının yaklaşık %22’sini temsil etmektedir.
Karbon vergisi uygulayan ülkeler şunlardır;
- Afrika: Güney Afrika, Nijerya, Kenya, Tunus
- Asya: Çin, Japonya, Güney Kore, Hindistan, Tayvan, Avustralya, Yeni Zelanda
- Avrupa: Avrupa Birliği ülkeleri (Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya, İspanya, İsveç, Norveç, Danimarka, Hollanda, Belçika, Avusturya, İrlanda, Finlandiya, Lüksemburg, Çekya, Slovakya, Macaristan, Polonya, Romanya, Bulgaristan, Hırvatistan, Letonya, Litvanya, Estonya, Yunanistan, Kıbrıs, Malta)
- Kuzey Amerika: Kanada, Amerika Birleşik Devletleri, Meksika
- Okyanusya: Yeni Zelanda, Fiji
Türkiye’de karbon vergisi uygulanıyor mu?
Türkiye’de karbon vergisi henüz uygulanmamaktadır.
Fakat, Türkiye 2016 yılında Paris İklim Anlaşması‘nı imzalamış ve 2030 yılına kadar sera gazı emisyonlarını %21 oranında azaltma taahhüdünde bulunmuştur. Bu taahhüt kapsamında, karbon vergisi gibi sera gazı emisyonlarını azaltmak için çeşitli politikalara başvurulması öngörülmektedir.
Buna göre; “Türkiye’de karbon vergisi uygulamasının başlaması için gerekli hazırlıkların yapılıyor olabileceği ve önümüzdeki yıllarda uygulamaya geçilebileceği ihtimalini göz önünde bulundurmalıyız.”
Karbon vergisi nedir?
“Karbon vergisi, sera gazı emisyonlarını azaltmak için kullanılan bir politika aracıdır. Bu vergi, sera gazı emisyonlarının maliyetini yansıtarak, şirketleri ve bireyleri daha temiz enerji kaynaklarına ve daha verimli üretim yöntemlerine yönelmeye teşvik eder.”
Karbon vergisi akaryakıtlı araçlara uygulanıyor mu?
Evet, karbon vergisi akaryakıtlı araçlara uygulanmaktadır. Bu uygulama, akaryakıtların karbon emisyonlarının maliyetini yansıtarak, bireylerin daha verimli ve düşük emisyonlu araçlara yönelmesini teşvik etmeyi amaçlamaktadır.
Karbon vergisinin akaryakıtlara uygulanmasının çeşitli örnekleri bulunmaktadır. Örneğin, Avrupa Birliği (AB), 2003 yılından bu yana akaryakıtlara karbon vergisi uygulamaktadır. Bu vergi, akaryakıtın içeriğinde bulunan karbon miktarına göre belirlenmektedir.
Bir başka örnek ise, Norveç’tir. Norveç, 2012 yılından bu yana akaryakıtlara karbon vergisi uygulamaktadır. Bu vergi, akaryakıtın türüne ve karbon içeriğine göre belirlenmektedir. Örneğin, dizel yakıt için karbon vergisi, benzinden daha yüksektir.
Türkiye’de ise, akaryakıtlara karbon vergisi uygulaması henüz bulunmamaktadır. Ancak, Türkiye’nin Paris İklim Anlaşması’na taraf olması ve sera gazı emisyonlarını azaltma taahhüdü, bu uygulamanın önümüzdeki yıllarda hayata geçirilebileceğini işaret etmektedir.
Bu durumda, motorin için karbon vergisinin, benzinden daha yüksek olması beklenmektedir.
Motorinin mi benzinin mi karbon vergisi daha yüksek olur?
Karbon vergisi, akaryakıtın içerdiği karbon miktarına göre belirlenmektedir. Motorin, benzine göre daha fazla karbon içerir. Bu nedenle, motorin için karbon vergisi, benzinden daha yüksek olur.
Örneğin, Avrupa Birliği’nde, motorin için karbon vergisi, benzinden yaklaşık %20 daha yüksektir. Bu da, motorinin benzinden daha pahalı olmasına neden olur.
Peki son olarak, şu an Türkiye’de motorinin litre fiyatı 41 TL, bu zamların karbon vergisiyle bağlantısı olabilir mi?
Henüz Türkiye’de resmi olarak karbon vergisi uygulaması başlamadığı için dolayısıyla bu sorunun cevabına hayır diyeceğiz. Gizli bir karbon vergisi akaryakıt fiyatlarına yansıtılıyorsa bunu bilemeyeceğim 🙂
Türkiye’deki bu zamların, küresel petrol fiyatlarındaki artışa bağlı olarak gerçekleştiği belirtiliyor.
Türkiye’de akaryakıt fiyatları, uluslararası piyasalarda petrol fiyatlarındaki dalgalanmalara göre belirlenmektedir. 2022 yılında, uluslararası petrol fiyatlarında önemli bir artış yaşanmıştır. Bu artış, Türkiye’de de akaryakıt fiyatlarında zamlara neden olmuştur.
