Günümüzde benzin ve motorinle çalışan neredeyse tüm otomobil motorlarında soğutma sistemleri bulunur. Tipik bir motor soğutma sistemi, aşırı ısıyı uzaklaştırmak için motor kanallarında sirkülasyon halinde soğutma sıvısı bulundurur. Bu soğutma sıvısı; yanma odalarını çevreleyen, motor bloğuna ve silindir kafasına kadar bir dizi kanallarda dolaşım yöntemiyle işlevini yürütür.

Motordan alınan sıcak su tekrar soğutularak hızlı bir şekilde yeniden kanallara yayılması sağlanır. Radyatör, termostat, su pompası, petek, fan ve çeşitli boyutlardaki hortumlar (borular) aracılığıyla sıvı sirkülasyon yolculuğuna sürekli aynı kanallarda devam eder.

Otomobili 0 °C’nin altındaki sıcaklıklarda çalıştırmak için soğutma sıvısının donmasını önlemek gerekir. Soğutucunun donma noktasını düşürmek için genellikle etilen glikol gibi ekstra bileşikler kullanılır. (Buna Antifriz örnek olarak gösterilebilir.)

Etilen glikol: 1,2-etandiol,b(CH₂OH)₂, bir diol türüdür. Esas olarak iki amaçla, poliester elyaf üretiminde hammadde olarak ve antifriz formülasyonları için kullanılır. Kokusuz, renksiz, tatlı tatta olup orta düzeyde toksiktir.

Katkı maddesi miktarını değiştirerek (ör: %50 su, %50 antifiriz veya %30 su, %70 antifriz gibi), soğutma sıvısının normalde karşılaşılan herhangi bir minimum sıcaklığa kadar donmasına karşı koruma sağlamak mümkündür. Soğutma sıvıları ayı zamanda korozyon önleyiciler içerir, bu nedenle soğutma sistemi sıvısının birkaç yılda bir boşaltılarak yenisiyle değiştirilmesi gerekir.

Soğutma sistemi sıvısının önemine daha yakından bakalım

Otomobillerin (tüm araçların) güç kaynağı motorlar olduğu için aşırı derecede ısıya maruz kalırlar. Motor için uygun koruma şartları sağlanmazsa motor aşınabilir ve hatta bazı durumlarda motor aksamları önemli oranda eriyebilir. Bu durum motor parçalarının değiştirilmesini gerektireceği için yüksek maliyetlere sebebiyet verebilir.

Soğutma sıvısı nedir, Antifriz ne işe yarar?

Antifriz olarakta bilinen motor soğutma sıvısı, motorları aşırı ısınmaya karşı korur. Soğutma sıvısı temas ettiği hareketli parçaları da yağlar, bu da su pompası, kafa contası, silindir ve piston zamanlamasının hasar görmesini önler.

Soğutma sıvısı ısıyı aktarır ve motora antifriz koruması ekler, böylece arabanız optimum durumda çalışmaya devam edebilir.

İçten yanmalı motorlar yakıtı yakarak enerji üretirler. Bu enerjinin bir kısmı motor tarafından kullanılır ve aracı ileri doğru hareket ettirmek için kullanılır. Kalan enerji ısıya dönüştürülür.

Bu ısının bir kısmı motoru egzoz yoluyla terk eder. Gerisi motor bloğunun kendisinde kalır.

Ortalama yanma sıcaklıkları 1093 °C’ye yakındır ve bazı durumlarda 2482 °C’ye kadar çıkabilir. Alüminyum bileşenler yaklaşık 662 °C’de erir.

Önemli miktarda motor arızalarının çoğu, bir şekilde motor soğutma problemleriyle ilişkilidir. Motoru korumak ve ideal sıcaklıkta çalışmasını sağlamak için motor soğutma sıvısı kullanılır.

Motor soğutma sıvısı nasıl çalışır?

Araç soğutma sıvısı, motor bloğuna ve bileşenlerine verilmeden önce radyatöre yapıştırılmış bir haznede bulunur.

Motor soğutma sıvısı, sıvı soğutma sistemi ile birlikte kullanılır. Sıvı soğutma sistemi birkaç bileşenden oluşur.

• Su pompası veya soğutma sıvısı pompası, soğutma sıvısını sistem boyunca dolaştırır.
• Radyatör ısıyı soğutucudan uzaklaştırır.
• Radyatör hortumları, soğutma sisteminin parçalarını birbirine bağlar.
• Araç havayı hareket ettirecek kadar hızlı hareket etmiyorsa, fan radyatörden hava çeker.
• Termostat, soğutucunun sıcaklığını kontrol eder.

Motor çalışırken, soğutma sıvısı sürekli olarak motorda ve radyatörde geri dolaşır. Soğutma sıvısı, soğuduktan sonra radyatörün altından çıkar. Daha sonra, motor sıcaklığını kontrol etmek için fazla ısıyı emdiği motor bloğuna ve kafasına pompalayan su pompasına çekilir. Soğutucu daha sonra tekrar soğutulduğu radyatörün üstüne geri gönderilir.

Bu kısım önemli! Soğutma sıvısı neler yapar?

Tüm otomotiv soğutma sıvıları glikol bazlıdır. Genel soğutma sıvıları, katkı paketleri ve bir miktar su ile etilen glikol karışımından oluşur.

Başka bir glikol bazlı soğutucu, propilen glikol ve sudan oluşur. İki tip arasındaki en büyük fark, propilen glikolün daha az toksik olmasıdır.

Saf su, saf etilen glikole göre daha fazla ısı taşıma kabiliyetine sahiptir, bu nedenle, soğutma sıvısı seçiminde dikkate alınan tek husus ısıyı taşıma kabiliyeti ise su, kullanılacak en iyi soğutma sıvısı olacaktır.

Ancak su başka zorluklar da sunar. Demir motor parçalarında pas oluşturur. Pas daha sonra diğer soğutma alanlarına taşınır. Ortaya çıkan korozyon radyatörü tıkamadan ve soğutma sistemini tortu ile doldurmadan önce bile ısı transferine müdahale eder.

Soğutma sıvısı (antifriz), korozyonu ve motor pasını azaltmaya yardımcı olur. Soğutucu ayrıca donmaya karşı direnç sağlar. Su gibi aşırı soğuk sıcaklıklarda donmaz ve genleşmez. Bu, motorunuzu çatlamaya ve artan basınca maruz kalmaya karşı korur.

Araçların soğutma sistemlerine hizmet vermek için rutin olarak üç tip soğutma sıvısı kullanılır.

İnorganik asit teknolojili soğutma sıvısı

İnorganik asit teknolojisi (IAT) soğutma sıvısı, eski araçlarda uzun yıllardır kullanılan geleneksel soğutma sıvısıdır. Bu tür soğutma sıvısı, niteliklerini daha hızlı kaybetme eğiliminde olduğundan daha sık değiştirilmelidir. Bu soğutma sıvısı yeşil veya sarı renkte olabilir.

Organik asit teknolojili soğutucu

Organik asit teknolojisi (OAT) soğutma sıvısı ise koyu yeşil ve turuncudan pembe ve maviye kadar çeşitli renklerde mevcutturlar.

Hibrit organik asit teknolojili soğutma sıvısı

Hibrit organik asit teknolojisi (HOAT) soğutma sıvısı, IAT ve OAT soğutma sıvılarının bir melezidir. HOAT, yeni araçların çoğunda kullanılan popüler bir soğutma sıvısıdır.

Aracınızın ne tür soğutma sıvısı gerektirdiğini doğrulamak için her zaman aracınızın kullanım kılavuzundaki üreticinin özelliklerine bakın. Yanlış ürünü seçmek, düşük performansa veya motor arızasına neden olabilir.

Motor soğutma suyunu ne sıklıkla değiştirmelisiniz?

Bu, aracınıza bağlıdır. Bir motorun güvenilir hizmet sunması için ihtiyaç duyduğu diğer tüm sıvılarda olduğu gibi, soğutma sıvısı veya antifrizin de üreticinin tavsiyelerine göre bakımının yapılması ve değiştirilmesi gerekir. Aracınıza bağlı olarak, yüksek kilometreli araçlar için tasarlanmış, belirli üreticiler için formüle edilmiş veya özel katkı maddeleri içeren bir soğutma sıvısına ihtiyacınız olabilir.

Genel olarak, soğutma sistemi en az her 80.000 km de bir değiştirilmelidir. Bazı yeni modeller, her 15.000 km de bir soğutma sıvısı bakımı gerektirebilir.

Soğutma sıvısını boşaltmak ve sistemi yeniden doldurmak önemlidir çünkü bu işlem, soğutma sistemini tıkayabilecek pas parçacıklarını ve kiri temizler. Soğutma sıvısının içinde yüzen yabancı cisimler olduğunu veya paslı veya renksiz göründüğünü fark ederseniz, yıkanmalı ve yeniden doldurulmalıdır.

Doğru tip soğutma sıvısı karışımı aşağıdakilere koruma sağlamalıdır:

• Soğutma sıvısının soğuk havalarda donmasını önleme
• Soğutma sıvısının yüksek sıcaklıklarda kaynamasını önleme
• Soğutma devresindeki ve motordaki metal parçaların paslanmasını önleme
• Kauçuk ve plastik parçalar gibi metalik olmayan elastomerlerin aşınmasını önleme
• Soğutucu bozulduğunda ve elektrikle yüklendiğinde oluşan korozyon olan elektrolizi önleme

Yanlış soğutma sıvısı, bir aracı uzun vadede olumsuz etkileyebilecek bileşen hasarına ve korozyona neden olabilir. Etkiler bazen gizlidir, yani tıkanma, birikintiler ve korozyon hasarı bir soruna neden olmadan önce bir yıl geçebilir.

Arızalı bir soğutma sistemi, radyatörün ciddi şekilde paslanmasına veya tıkayıcı iç tortularla dolu olmasına neden olabilir. 

Krediler (2)

Pratik faydalı bilgi kartları