DeFi Nedir ve Nasıl İşler?
DeFi, “merkezi olmayan finans” teriminin kısaltmasıdır. Geleneksel finans sisteminden bağımsız olarak işleyen finansal hizmetleri ifade eder. DeFi, blok zinciri teknolojisi içerisinde akıllı sözleşmeler ve dağıtılmış defterler aracılığıyla faaliyet gösterir.
Bu sistem, geleneksel finans düzenine kıyasla daha şeffaf, verimli ve erişilebilirdir. Ayrıca, DeFi kullanıcıları, aracılara ihtiyaç duymadan finansal işlemler gerçekleştirebilirler.
DeFi’ye olan ilginin artmasıyla birlikte, DeFi’yi destekleyen birçok kripto para birimi ortaya çıkmıştır. Bu kripto para birimleri, DeFi platformlarının işleyişini sağlayan veya kullanıcılara DeFi hizmetlerine erişim sağlayan tokenlerdir.
Örnek olarak:
- Uniswap (UNI): En büyük merkeziyetsiz borsadır ve UNI tokeni, Uniswap platformunun yönetiminde ve işleyişinde kullanılır.
- SushiSwap (SUSHI): Uniswap’a benzer bir merkeziyetsiz borsadır ve SUSHI tokeni, SushiSwap platformunun yönetiminde ve işleyişinde kullanılır.
- Aave (AAVE): En büyük merkeziyetsiz kredi platformudur ve AAVE tokeni, Aave platformunda kredi verme ve alma işlemleri için kullanılır.
- Compound (COMP): Aave’ye benzer bir merkeziyetsiz kredi platformudur ve COMP tokeni, Compound platformunda kredi verme ve alma işlemleri için kullanılır.
- Maker (MKR): En büyük merkeziyetsiz stablecoin platformudur ve MKR tokeni, Maker platformunun yönetiminde ve işleyişinde kullanılır.
- PancakeSwap (CAKE): Binance Smart Chain’de çalışan bir merkeziyetsiz borsadır ve CAKE tokeni, PancakeSwap platformunun yönetiminde ve işleyişinde kullanılır.
- Curve (CRV): Merkeziyetsiz stablecoin değişim platformudur ve CRV tokeni, Curve platformunda stablecoin değişim işlemleri için kullanılır.
2023 yılı itibarıyla, CoinMarketCap’te listelenen 10.000’den fazla kripto para bulunmaktadır ve bu kripto paraların yaklaşık %20’si DeFi ile ilişkilidir. Yani, 2023 itibarıyla yaklaşık 2.000 DeFi kripto parası bulunmaktadır.
DeFi kripto paralarını kategorize etmek için farklı yaklaşımlar mevcuttur. En yaygın yöntemler arasında:
- Merkeziyetsiz borsalar (DEX’ler): Merkezi bir aracı gerektirmeden kripto para ticareti yapmayı sağlayan akıllı sözleşme tabanlı borsalar.
- Merkeziyetsiz kredi platformları (Lending platforms): Kullanıcıların birbirlerine kripto para kredisi vermesini sağlayan akıllı sözleşme tabanlı platformlar.
- Merkeziyetsiz stablecoin platformları (Stablecoin platforms): Sabit fiyatlı kripto paralar üreten akıllı sözleşme tabanlı platformlar.
Ayrıca, DeFi kripto paraları altyapı, uygulama ve yatırım kategorilerine de ayrılabilir. Bu kategoriler, DeFi ekosisteminin farklı yönlerini desteklemekte ve büyümesine katkı sağlamaktadır.
